Maasai Mara - Bản trường ca thiên nhiên kỳ vĩ

“Mara” trong tiếng bản địa là lốm đốm, “Maasai” có nghĩa là bộ tộc Maa. Maasai Mara đơn giản là Vùng đất của người Maa. Ở đây không có khoáng sản, rừng, hay kim loại quý mà chỉ có đồng cỏ mênh mông, vài bụi keo cô đơn đầy gai với muôn vàn muông thú.

The Maasai Mara is Kenya’s largest national reserve and globally famous for its exceptional population of lions, leopards and cheetahs, and the Great Migration of zebra, Thomson’s gazelle, and wildebeest from July to October.

By Yen Vu – Jacky Thien

Những chuyến đi săn ngoạn mục

Nằm ở phía Bắc Kenya, cách Nairobia khoảng 7h chạy xe, Maasai Mara là khu bảo tồn quốc gia lớn nhất Kenya và cũng nổi tiếng nhất thế giới với diên tích 1,500 km2. Đây cũng là nơi hàng năm diễn ra những cuộc di cư ngoạn mục và hoành tráng nhất của những loài chim, thú hoang dã của châu Phi.

Công việc quan trọng nhất khi bạn tới đây là đi Safari – nghĩa là “săn thú”… để tận mắt chứng kiến đời sống các loài thú hoang dã trên đồng cỏ châu Phi và “săn hình” của chúng. Chỉ có thể là những phượt thủ mới có thể vui vẻ ‘hành xác’ trong những chuyến đi này. Đồng hành trên suốt chuyến đi là những chiếc xe địa hình có khả năng vượt qua bất kỳ chướng ngại vật nào trên thảo nguyên, bạn sẽ nếm trải những cú xóc đau điếng và ruột gan của bạn sẽ thường xuyên trong tình trạng trồi lên dập xuống, lộn tùng phèo trong suốt chuyến đi. Nhưng đổi lại là những khoảnh khắc và cảm xúc quí giá không bao giờ bạn có thể quên được trong đời.

Sau một đêm ngon giấc trong những chiếc lều chuyên dụng tiện nghi được rào cẩn thận để ngăn thú dữ, chúng tôi thức dậy từ 5 giờ sáng quyết để săn mặt trời mọc trên thảo nguyên. Đoàn gồm 20 người, chia thành 3 xe, mỗi xe có “sỹ quan” chịu trách nhiệm đôn đốc giờ giấc, giao tiếp và phiên dịch. Bạn phải học tác phong của người lính, tuy là theo tour nhưng hành trình do từng nhóm quyết định, ai muộn giờ là bị bỏ lại.

Bình minh vô cùng ngoạn mục! Thảo nguyên bao la không một bụi cây, quầng sáng mặt trời bắt đầu nhô lên từ chân trời chiếu dần lên bức tranh tự nhiên sống động của các loài muông thú trước đây chỉ được biết qua bộ phim Lion King. Sững sờ vì hiện lên trước mặt cặp hươu cao cổ với dáng vẻ thanh tao quí phái, xa xa là đàn sơn dương bắt đầu thức giấc nhảy nhót cùng nhau, lũ ngựa vằn trể nải trỗi dậy sau một giấc ngủ dài,… Và mặt trời xuất hiện như một quả cầu lửa bên cạnh một cây keo gai cô đơn – cảnh tượng hùng vĩ đặc trưng của châu Phi, không ai bảo ai, tất cả đều thảng thốt, nín thở chiêm ngưỡng như thể chỉ một cử động mạnh có thể khiến bức tranh tuyệt đẹp đó tan biến mất.

Maasai Mara là khu bảo tồn duy nhất trên thế giới có đủ ‘Big Five’ nghĩa là 5 loài thú quí hiếm là: Voi, Tê giác, Báo gấm, báo săn Cheetah, Trâu rừng. Ngoài những loài này ra thì những loài thú phổ biến như ngựa vằn, hươu cao cổ, linh dương, hoẵng, khỉ đột… nhiều vô vàn có đến hàng ngàn con và vào mùa di cư thì có đến hàng trăm ngàn con.

Cả đội săn safari cứ lượn khắp đồng cỏ mênh mang, chỗ cao lút thân người, chỗ lưa thưa cây bụi, thú hoang khắp nơi đủ loại. Nguyên tắc nghiêm ngặt là không được rời khỏi xe, vì lũ săn mồi hoang dã ẩn khuất đâu đó có thể cho bạn một cú chí mạng trong nháy mắt.

Thật may mắn, lái xe kiêm người hướng dẫn của chúng tôi có tên Molei là một tay đi săn cừ khôi, với hàng chục năm kinh nghiệm anh có thể phát hiện ra sư tử, voi hay báo gấm từ rất xa, và thế là chiếc xe lao như một cơn lốc đến tiếp cận mục tiêu. Khi thì là cảnh đàn báo đang xé xác một con linh dương to tướng, lúc là pha sư tử rượt đuổi topi hay là cảnh chú voi Châu Phi, tai to như tàu lá chuối đang cố vươn vòi lên hái lá cây Keo gai,…. hùng vĩ nhất là cảnh tượng cả ngàn con thú im phăng phắc, vểnh tai quay đầu hướng về sự xuất hiện của Chúa Sơn Lâm dũng mãnh trên đồng cỏ. Cả xe đua nhau “bắn” ảnh liên thanh… Điều lạ lùng là cả chục chiếc xe vây quanh các con thú mà chúng không hề mảy may để ý, chúng tôi có cảm giác rằng đi safari, con người là thú trong lồng, loài thú ngoài đồng coi chúng ta như không tồn tại!

Thời tiết Kenya đỏng đảnh, sáng lạnh buốt, trưa ấm áp, chiều nóng, và hoàng hôn buông là phải có áo ấm. Giải pháp của người Maasai thật tuyệt vời: tấm chăn caro màu đỏ huyền thoại sẵn sàng ở trên xe để sáng quấn, tối quấn và trưa che nắng, vừa khoẻ người lại khiến cho thú hoang phải sợ hãi.

Maasai – Bộ tộc độc đáo nhất châu Phi

Đến vùng đất của người Maa mà lại không đi thăm họ thì quả là vô cùng thiếu sót.

Bộ tộc Maasai có khoảng 1 triệu người chia thành các khu làng vài trăm người sống rải rác trên các thảo nguyên bao la của Maasai Mara. Đây là các bộ tộc du mục, di chuyển theo nguồn nước có đời sống gắn liền với bầy gia súc nay đây mai đó. Mỗi làng gồm hàng chục mái nhà bằng đất trộn phân bò quây lại theo hình tròn, xung quanh là hàng rào gai rất dày để tránh thú dữ tấn công, ở giữa là khu giữ gia súc về đêm. Nhà của người Maasai có lẽ nhỏ nhất thế giới, chỉ rộng khoảng 4-5m2 chia thành nhiều ngăn hẹp để tránh thú dữ, ngăn trong cùng có bếp lửa để sưởi ấm và nguồn sáng vào ban đêm. Ngoài sân, trên sàn nhà, trên tường chỗ nào cũng thấy phân bò, đây có lẽ là một thứ mùi không thể thiếu trong cuộc sống của họ.

Dưới lăng kính của chúng ta họ có thể bị coi là lạc hậu, nhưng khi tìm hiểu kỹ hóa ra họ lại là những con người rất hạnh phúc với đời sông tinh thần và văn hóa vô cùng phong phú. Cả làng sống với nhau như gia đình dưới sự lãnh đạo của trưởng bản, thường là rất trẻ, đẹp trai và nói tiếng Anh lưu loát. Xưa kia, đàn ông muốn kiếm được vợ thì phải là những tay săn sư tử giỏi, khi thú hoang bị cấm săn bắt thì họ nghĩ ra các trò chơi, cuộc đua để kiếm vợ như nhảy cao, ai là người nhảy cao nhất thì có quyền chọn vợ. Đàn ông có thể lấy bao nhiêu vợ cũng được miễn là phải có đủ số bò để đưa cho gia đình cô dâu, cứ 10 con bò thì đổi được 1 vợ. Trách nhiệm của đàn ông là chăn bầy gia súc và đánh đuổi thú dữ, tất cả mọi việc còn lại đều thuộc đàn bà, từ việc xây nhà đến chăm sóc con cái, đi kiếm củi, lấy nước, nấu ăn… vô cùng vất vả nhưng trông họ rất khỏe mạnh và vui vẻ. Trẻ con hồn nhiên chơi đùa với đồ chơi là đàn gia súc các loại.

Trang phục của người Maasai rất độc đáo, cái chăn caro màu đỏ không thể thiếu với mỗi người nam trong khi trang phục phụ nữ thì rất nhiều màu sắc rực rỡ nhiều họa tiết do chính họ làm bằng tay. Mỗi khi có khách đến, đàn ông đàn bà chào đón bằng những điệu nhảy, điệu múa thú vị nhiều màu sắc…

Sau cả ngày quần quật xem chim ngắm thú và giao lưu với các bộ tộc Maasai trên đồng cỏ chúng tôi quay trở về căn lều kiểu Anh bên bờ sông Maasai. Đêm trên đồng cỏ, tiếng nước suối chảy róc rách, tiếng chân chim, sóc chạy lịch bịch trên nóc lều, đám côn trùng kêu rả rích, vài giọt mưa lộp độp. Không khí trong căn lều mát lạnh và trong veo. Đọc vài câu trong cuốn Kinh Thánh có sẵn trên bàn, nhâm nhi ly trà mật ong nóng trên cái giường đệm cỏ ấm áp, giấc ngủ đến nhẹ nhàng như một món quà từ Thiên Nhiên.

Tự nhủ hãy thôi tự “cầm tù” mình trong những căn nhà bê tông cốt thép, thừa tiện nghi nhưng thiếu màu “Xanh đồng cỏ”. Đừng mê muội và vênh vang trong những chiếc xe hơi sang trọng nơi đô thị kẹt xe, thừa khói thải nhưng thiếu dưỡng khí. Hãy nói không với những bàn tiệc ê hề thịt “rừng”, sừng Tê, mật Gấu nơi thừa kim tiền và sự man di, nhưng thiếu nhân bản trong ứng xử với thiên nhiên.

Dậy để đi thôi! Bình Minh ngày mới đang chờ Bạn và Tôi khám phá, chiêm ngưỡng, thưởng ngoạn…. có lẽ cả trăm mỹ từ như thế vẫn chưa thể mô tả hết vẻ đẹp của đồng cỏ Kenya.